Wednesday, July 29, 2020

ਨੇਕੀ / Kindliness



ਇਕ ਔਰਤ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਲਈ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਂਦੀ ਸੀ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਰੋਟੀ ਉਹ ਉਥੋਂ ਲੰਗੜ ਵਾਲੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਭੁੱਖੇ ਵਿਅਕਤੀ  ਲਈ ਬਣਾਉਂਦੀ ਸੀ। ਉਹ ਰੋਟੀ ਨੂੰ ਖਿੜਕੀ ਦੇ ਸਹਾਰੇ ਰੱਖ ਦਿੰਦੀ ਸੀ, ਜੋ ਕੋਈ ਵੀ ਲੈ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਇੱਕ ਕੁਬੜਾ ਵਿਅਕਤੀ ਉਸ ਰੋਟੀ ਨੂੰ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਲੈਂਦਾ ਅਤੇ ਧੰਨਵਾਦ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਆਪਣੇ ਰਾਹ ਤੁਰ ਜਾਂਦਾ ਅਤੇ ਬੜਬੜਾਂਦਾ ਜਾਂਦਾ, ਜੋ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਬੁਰਾ ਕਰੋਗੇ ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਰਹੇਗਾ ਅਤੇ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਚੰਗਾ ਕਰੋਗੇ ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਵਾਪਸ ਆ ਜਾਵੇਗਾ।

ਦਿਨ ਲੰਘੇ ਅਤੇ ਸਿਲਸਿਲਾ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ, ਉਹ ਕੁਬੜਾ ਵਿਅਕਤੀ ਰੋਟੀ ਲੈ ਕੇ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸੇ ਤਰਾਂ ਬੁੜ ਬੁੜ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ। ਜੋ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਬੁਰਾ ਕਰੋਗੇ ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਰਹੇਗਾ ਅਤੇ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਚੰਗਾ ਕਰੋਗੇ ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਵਾਪਸ ਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਉਹ ਔਰਤ ਉਸਦੀ ਇਸ ਹਰਕਤ ਤੋਂ ਤੰਗ ਆ ਗਈ, ਅਤੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਸੋਚਣ ਲੱਗੀ ਕਿ ਇਹ ਆਦਮੀ ਕਿੰਨਾ ਅਜੀਬ ਹੈ? ਧੰਨਵਾਦ ਦਾ ਇੱਕ ਸ਼ਬਦ ਨਹੀਂ ਕਹਿੰਦਾ, ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਮਨ ਵਿਚ ਕਿ ਬੜਬੜਾਉਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮਤਲੱਬ ਕੀ ਹੈ?

ਇਕ ਦਿਨ, ਗੁੱਸੇ ਵਿਚ ਆ ਕੇ, ਉਸਨੇ ਇਕ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਕਿ ਮੈਂ ਇਸ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾ ਕੇ ਰਹੂੰਗੀ। ਉਸਨੇ ਕੀ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਸਨੇ ਉਸ ਰੋਟੀ ਵਿੱਚ ਜ਼ਹਿਰ ਮਿਲਾਇਆ ਜੋ ਉਹ ਉਸ ਲਈ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਪਕਾਉਂਦੀ ਸੀ। ਪਰ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਉਸਨੇ ਰੋਟੀ ਨੂੰ ਖਿੜਕੀ 'ਤੇ ਰੱਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਉਸਦੇ ਹੱਥ ਕੰਬ ਗਏ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਰੁਕਦਿਆਂ ਕਿਹਾ, ਓ ਮੇਰੇ ਰੱਬਾ ਮੈਂ ਕੀ ਕਰਨ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ? ਉਸਨੇ ਤੁਰੰਤ ਚੁੱਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਉਹ ਰੋਟੀ ਸਾੜ ਦਿੱਤੀ। ਇੱਕ ਤਾਜ਼ੀ ਰੋਟੀ ਬਣਾਈ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਖਿੜਕੀ ਤੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ।

ਰੋਜ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਹ ਕੁਬੜਾ ਆਇਆ ਤੇ ਰੋਟੀ ਲੈ ਕੇ ਜੋ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਬੁਰਾ ਕਰੋਗੇ ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਰਹੇਗਾ ਅਤੇ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਚੰਗਾ ਕਰੋਗੇ ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਵਾਪਸ ਆ ਜਾਵੇਗਾ, ਬੜਬੜਾਉਂਦਾ ਹੋਇਆ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਬਿਲਕੁਲ ਅਣਜਾਣ ਕਿ ਉਸ ਔਰਤ  ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਕੀ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ? ਹਰ ਰੋਜ਼ ਜਦੋਂ ਉਹ ਔਰਤ ਰੋਟੀ ਨੂੰ ਖਿੜਕੀ 'ਤੇ ਰੱਖਦੀ ਸੀ ਤੇ  ਫਿਰ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਦੀ ਸਲਾਮਤੀ, ਚੰਗੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਘਰ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਜੋ ਆਪਣੇ ਸੁੰਦਰ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕਿਤੇ ਬਾਹਰ ਗਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ।

ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਉਸਦੀ ਕੋਈ ਖ਼ਬਰ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਦਰਵਾਜੇ ਤੇ ਇਕ ਦਸਤਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਖੋਲ੍ਹਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹੈਰਾਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਬੇਟੇ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਾਮ੍ਹਣੇ ਖੜਾ ਵੇਖਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਦੁਬਲਾ - ਪਤਲਾ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਕਪੜੇ ਪਾਟੇ ਹੋਏ ਸਨ ਅਤੇ ਉਹ ਭੁੱਖਾ ਸੀ। ਉਹ ਭੁੱਖ ਨਾਲ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖਿਆ, ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ, ਮਾਂ ਇਹ ਇਕ ਚਮਤਕਾਰ ਹੀ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਇੱਥੇ ਹਾਂ। ਜਦੋਂ ਮੈਂ 1 ਮੀਲ ਦੂਰ ਸੀ ਤਾਂ, ਮੈਨੂੰ ਇੰਨੀ ਭੁੱਖ ਲੱਗੀ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਡਿੱਗ ਕੇ ਮਰ ਹੀ ਗਿਆ ਹੁੰਦਾ।

ਪਰ ਫਿਰ ਇਕ ਕੁਬੜਾ ਉੱਥੋਂ ਲੰਘ ਰਿਹਾ ਸੀ,  ਉਸਨੇ ਮੈਨੂੰ ਵੇਖ ਲਿਆ ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੀ ਗੋਦ ਵਿੱਚ ਚੁੱਕ ਲਿਆ। ਭੁੱਖ ਨਾਲ ਮੇਰੀ ਜਾਨ ਨਿਕਲ ਰਹੀ ਸੀ, ਮੈਂ ਉਸਤੋਂ ਕੁਝ ਖਾਣ ਨੂੰ ਮੰਗਿਆ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਰੋਟੀ ਮੈਨੂੰ ਦਿੰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਂ ਇਸਨੂੰ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਖਾਂਦਾ ਹਾਂ, ਪਰ ਅੱਜ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਸ ਦੀ ਲੋੜ ਮੇਰੇ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਖਾ ਕੇ ਆਪਣੀ  ਭੁੱਖ ਮਿਟਾ ਲੋ। ਉਸਦੀ ਗੱਲ ਸੁਣਦਿਆਂ ਹੀ ਮਾਂ ਦਾ ਚਿਹਰਾ ਖਿੜ ਗਿਆ।

ਦਿਮਾਗ ਵਿਚ ਉਹ ਗੱਲ ਘੁੰਮਣ ਲੱਗੀ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਉਸਨੇ ਸਵੇਰੇ ਰੋਟੀ ਵਿਚ ਜਹਿਰ ਮਿਲਾਇਆ ਸੀ। ਜੇਕਰ ਉਹ ਜਹਿਰ ਵਾਲੀ ਰੋਟੀ ਅੱਗ ਵਿੱਚ ਨਾ ਜਲਾਉਂਦੀ ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਪੁੱਤਰ ਹੀ ਉਹੀ ਰੋਟੀ ਖਾਂਦਾ ਅਤੇ ਮਰ ਜਾਂਦਾ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਕੁਬੜੇ ਆਦਮੀ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਅਰਥ ਉਸ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਪਸ਼ਟ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਸੀ। ਜੋ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਬੁਰਾ ਕਰੋਗੇ ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਰਹੇਗਾ ਅਤੇ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਚੰਗਾ ਕਰੋਗੇ ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਵਾਪਸ ਆ ਜਾਵੇਗਾ।



Friday, July 24, 2020

ਟਿੰਬਕਟੂ || Timbaktu



ਅਸੀਂ ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ ਟਿੰਬਕਟੂ ਦਾ ਨਾਮ ਜ਼ਰੂਰ ਸੁਣਿਆ ਹੋਵੇਗਾ। ਪਰ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਟਿੰਬਕੱਟੂ ਕੀ ਹੈ?  ਜੇ ਹੁਣ ਤੁਸੀਂ ਸਿਰਫ ਟਿੰਬਕਟੂ ਬਾਰੇ ਸਿਰਫ ਕਿੱਸੇ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿਚ ਹੀ ਸੁਣਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਹੋਰ ਜਾਣਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਟਿੰਬਕਟੁ ਉਂਝ ਤਾਂ ਇਕ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ,  ਇਕ ਵੱਡਾ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ। ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਅੱਜ ਘੱਟ ਜਾਣਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇੱਕ ਸਮੇਂ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੀ। ਹਾਂ, ਟਿੰਬੁਕਟੂ ਅਫਰੀਕਾ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਮਾਲੀ ਦਾ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ,  ਜੋ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਵੀ ਬਹੁਤ ਅੱਗੇ ਸੀ।

ਟਿੰਬਕਤੂ ਇਕ ਸਮੇਂ ਇਸਲਾਮ ਅਤੇ ਕੁਰਾਨ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਲਈ ਇਕ ਅਫ਼ਰੀਕੀ ਕੇਂਦਰ ਸੀ। ਪਰ 2012 ਵਿਚ, ਅੱਤਵਾਦੀ ਤਿੰਬਕਤੂ ਨੂੰ ਤਬਾਹੀ ਦੇ ਕਗਾਰ ਤੇ  ਲੈ ਆਏ। ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ 333 ਸੰਤਾਂ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਟਿੰਬਕੱਟੂ ਮਾਲੀ ਦਾ ਇਕ ਅਮੀਰ ਸਭਿਆਚਾਰਕ, ਅਧਿਆਤਮਕ ਵਿਰਾਸਤ ਵਾਲਾ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ। ਜਦਕਿ ਇਸ ਦੀ ਅਮੀਰ ਵਿਰਾਸਤ ਕਾਰਨ ਇਸ ਨੂੰ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਇਕਾਈ ਯੂਨੈਸਕੋ ਦੁਆਰਾ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਰਾਸਤ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸੂਚੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

5 ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿਚ ਬਣਿਆ ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ 15 ਵੀਂ-16 ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿਚ ਇਕ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਵਪਾਰਕ ਸ਼ਹਿਰ ਵਜੋਂ ਉੱਭਰਿਆ। ਟਿੰਬਕੱਟੂ ਸ਼ਾਇਦ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਅੰਤ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਇਸ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਪਾਰਕ ਮਾਰਗਾਂ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਸੀ। ਊਠਾਂ ਦੇ ਕਾਫਲੇ ਸਹਾਰਾ ਦੇ ਮਾਰੂਥਲ ਵਿੱਚੋਂ ਸੋਨਾ ਢੋਇਆ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਮੁਸਲਿਮ ਵਪਾਰੀ ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਪੱਛਮੀ ਅਫਰੀਕਾ ਤੋਂ ਯੂਰਪ ਅਤੇ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਲਈ ਸੋਨੇ ਦੀ ਢੋਆ - ਢੁਆਈ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਜਦਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਾਪਸੀ  ਲੂਣ ਅਤੇ ਹੋਰ ਉਪਯੋਗੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਹੁੰਦੀ ਸੀ।

ਇਹ ਵੀ ਇੱਕ ਕਥਾ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮਾਲੀ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਰਾਜੇ ਕਨਕਨ ਮੂਸਾ ਨੇ 16 ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਕਾਹਿਰਾ ਦੇ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਨੂੰ ਐਨੇ ਸੋਨੇ ਜੜਿਤ ਉਪਹਾਰ ਦਿੱਤੇ ਸਨ ਕਿ ਸੋਨੇ ਦੀ ਕੀਮਤ ਮੂੰਹ ਦੇ ਭਾਰ ਡਿੱਗੀ। ਇਕ ਹੋਰ ਦਿਲਚਸਪ ਕਿੱਸਾ ਇਹ ਵੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਸਮੇਂ ਟਿੰਬਕਟੂ ਵਿਚ ਸੋਨੇ ਅਤੇ ਨਮਕ ਦੀ ਕੀਮਤ ਬਰਾਬਰ ਹੋਇਆ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਟਿੰਬਕਟੂ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਇਕ ਧਾਰਮਿਕ ਕੇਂਦਰ ਵਜੋਂ ਵੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੀ। ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਇਸਲਾਮ ਦਾ ਇਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਕੇਂਦਰ ਸੀ। ਪਰ 16 ਵੀਂ ਅਤੇ 17 ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿਚ ਅਟਲਾਂਟਿਕ ਮਹਾਂਸਾਗਰ ਦੇ ਵਪਾਰਕ ਮਾਰਗ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਉੱਭਰਨ ਨਾਲ, 'ਸੰਤਾਂ ਦਾ ਸ਼ਹਿਰ' ਟਿੰਬਕਟੂ ਗਿਰਾਵਟ ਵਿਚ ਆਉਣ ਲੱਗਾ ਅਤੇ ਅਮੀਰ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਰਾਸਤ ਵਾਲਾ ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਅੱਜ ਗਰਮੀ ਅਤੇ ਰੇਤ ਦੇ ਝੁੰਡ ਵਾਲੇ ਇਕ ਸੁੰਨਸਾਨ ਸ਼ਹਿਰ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਟਿੰਬਕੱਟੂ ਦਾ ਸੰਪਰਕ ਸਿਰਫ ਰੇਤ ਦੀਆਂ ਸੜਕਾਂ ਨਾਲ ਹੈ, ਜਿਥੇ ਡਾਕੂਆਂ ਦੀ ਦਹਿਸ਼ਤ ਹੈ। ਆਵਾਜਾਈ ਦੇ ਸਾਧਨ ਆਸਾਨ ਨਾ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸੈਲਾਨੀ ਅਜੇ ਵੀ ਟਿਮਬਕਤੂ ਦੇ ਸੁਹਜ ਕਾਰਨ ਇਸ ਰਹੱਸਮਈ ਸ਼ਹਿਰ ਵੱਲ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਸੈਰ ਸਪਾਟਾ ਇੱਥੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਸਾਧਨ ਹੈ।

ਟਿੰਬਕਟੂ ਵਿੱਚ ਸੈਂਕੋਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਪੂਰਬੀ ਅਫਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਇਸਲਾਮ ਫੈਲਾਇਆ ਸੀ। ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਅਜੇ ਵੀ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਲਗਭਗ 650 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ, ਮਿੱਟੀ ਅਤੇ ਗਾਰੇ ਨਾਲ ਬਣੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਜਿਨਗਰੇਬਰ ਮਸਜਿਦ ਵੀ ਉਸੇ ਬੁਲੰਦੀ ਨਾਲ ਕਾਇਮ ਹੈ।

ਟਿੰਬਕਟੂ ਵਿਚ ਪੁਰਾਣੇ ਇਸਲਾਮੀ ਹੱਥ-ਲਿਖਤਾਂ ਦਾ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਹੈ। ਜਿਸ ਨੂੰ 2012 ਵਿੱਚ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਨੇ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ ਸੀ।  ਪਰ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਿਹਨਤ ਸਦਕਾ ਇਸ ਨੂੰ ਬਚਾ ਲਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦੇ ਇੱਕ ਅਪਾਰਟਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ।  ਹੁਣ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਦਾ ਡਿਜੀਟਲਾਇਜੇਸ਼ਨ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਅੱਤਵਾਦ ਨਾਲ ਲੜ ਰਹੇ ਮਾਲੀ ਦਾ ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ 'ਤੇ ਹੈ। ਪਰ ਮਾੜੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਟਿੰਬੁਕਤੁਵੀਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤਮਈ ਸਹਿ-ਮੌਜੂਦਗੀ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

Friday, July 10, 2020

ਦੋਸਤੀ ਦੀ ਅਜਮਾਇਸ਼ / Dosti Di Aazmaish



ਇਕ ਵਾਰ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ,  ਦੋ ਦੋਸਤ ਰੇਗਿਸਤਾਨ ਵਿਚੋਂ ਦੀ ਲੰਘ ਰਹੇ ਸਨ। ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ, ਦੋਵਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਕਿਸੇ ਗੱਲ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਬਹਿਸ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਦੋਸਤ ਨੇ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਥੱਪੜ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਥੱਪੜ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਉਹ ਬਹੁਤ ਹੈਰਾਨ ਹੋਇਆ, ਪਰ ਉਹ ਚੁੱਪ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਬਿਨਾਂ ਕੁਝ ਕਹੇ ਉਸਨੇ ਰੇਤ ਉੱਤੇ ਲਿਖਿਆ, ਅੱਜ ਮੇਰੇ ਸਭ ਤੋਂ ਚੰਗੇ ਦੋਸਤ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਥੱਪੜ ਮਾਰਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਦੋਵੇਂ ਫਿਰ ਤੁਰਨ ਲੱਗੇ। ਤੁਰਦੇ- ਤੁਰਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਦੀ ਮਿਲੀ।  ਦੋਵੇਂ ਦੋਸਤ ਉਸ ਨਦੀ ਵਿਚ ਨਹਾਉਣ ਲਈ ਉਤਰੇ। ਜਿਸ ਦੋਸਤ ਨੇ ਥੱਪੜ ਖਾਦਾ ਸੀ ਉਹਦਾ ਪੈਰ ਫਿਸਲਿਆ ਤੇ ਉਹ ਨਦੀ ਵਿਚ ਡੁੱਬਣ ਲੱਗਾ। ਉਹ ਤੈਰ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਦੂਸਰੇ ਦੋਸਤ ਨੇ ਉਸਦੀ ਚੀਕ ਸੁਣੀ, ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਉਸਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਬਚਾ ਕੇ ਬਾਹਰ ਲੈ ਆਇਆ। ਹੁਣ ਡੁੱਬ ਰਹੇ ਦੋਸਤ ਨੇ ਫਿਰ ਪੱਥਰ 'ਤੇ ਲਿਖਿਆ ਕਿ ਅੱਜ ਮੇਰੇ ਸਭ ਤੋਂ ਚੰਗੇ ਦੋਸਤ ਨੇ ਮੇਰੀ ਜਾਨ ਬਚਾਈ। ਜਿਸ ਮਿੱਤਰ ਨੇ ਥੱਪੜ ਮਾਰਿਆ ਅਤੇ ਜਾਨ ਬਚਾਈ ਉਸ ਨੇ ਦੂਸਰੇ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ, ਕਿ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਥੱਪੜ ਮਾਰਿਆ,  ਤਦ ਤੂੰ ਰੇਤ 'ਤੇ ਲਿਖਿਆ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਤੇਰੀ ਜਾਨ ਬਚਾਈ ਤਾਂ ਤੂੰ ਪੱਥਰ' ਤੇ  ਲਿਖਿਆ, ਐਦਾਂ ਕਿਉਂ ?

ਦੂਜੇ ਦੋਸਤ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ, ਰੇਤ ਉੱਤੇ ਇਸ ਲਈ ਲਿਖਿਆ ਤਾਂ ਜੋ ਇਹ ਜਲਦੀ ਮਿਟ  ਜਾਏ ਅਤੇ ਪੱਥਰ ਤੇ ਇਸ ਲਈ ਲਿਖਿਆ ਤਾਂ ਜੋ ਇਹ ਕਦੇ ਮਿਟ ਨਾ ਸਕੇ। ਦੋਸਤੋ, ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੁਖੀ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਤੁਹਾਡੇ ਦਿਮਾਗ ਅਤੇ ਦਿਲ 'ਤੇ ਰੇਤ' ਤੇ ਲਿਖਣ ਵਾਂਗ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਮਾਫੀ ਦੀਆਂ ਹਵਾਵਾਂ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਮਿਟਾ ਸਕਣ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਤੁਹਾਡੇ ਹਿੱਤ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸਨੂੰ  ਪੱਥਰ ਤੇ ਲਿਖੇ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਯਾਦ ਰੱਖੋ ਤਾਂ ਕਿ ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਅਮਿਟ ਰਹੇ। ਇਸ ਲਈ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਚੰਗਿਆਈ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦਿਓ ਨਾ ਕਿ ਬੁਰਾਈ ਵਲ। ਦੋਸਤੋ ਇਹ ਪੁਰਾਣੇ ਚੰਗੇ ਸਮਿਆਂ ਦੇ ਯਾਰਾਨੇ ਹੁੰਦੇ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਯਾਰ - ਯਾਰ ਦੀ ਕਦਰ ਕਰਦਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਪਰ ਅੱਜ-ਕੱਲ੍ਹ ਥੱਪੜ ਤਾਂ ਦੂਰ ਦੀ ਗੱਲ ਜੇਕਰ ਦੋਸਤ ਦੋਸਤ ਨੂੰ ਗਾਲ੍ਹ ਹੀ ਕੱਢ ਦੇਵੇ ਨਾ ਤਾਂ ਜਦੋ ਹੀ ਇਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਗਲ਼ੇ ਫੜ ਲੈਣ। ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਯਾਰੀ ਬਿਲਕੁੱਲ ਖਤਮ ਹੁੰਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਹਰ ਬੰਦਾ ਫਾਇਦਾ ਚੱਕਣ ਦੀ ਕਰਦੈ।

Tuesday, July 7, 2020

ਗੋੰਦ ਕਤੀਰਾ / Gond Katira



ਦੋਸਤੋ, ਅਸੀਂ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਗੋਂਦ ਕਤੀਰੇ ਦਾ ਨਾਮ ਸੁਣਦੇ ਆ ਰਹੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਵਰਤਦੇ ਆ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਮਲਾਈ ਲੱਛੇ ਖਾਣ ਵੇਲੇ ਬੰਦਾ ਅਕਸਰ ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਜਰੂਰ ਸੁਣਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਹ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਮਿਲਕਸ਼ੇਕਸ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋਣਗੇ ਕਿ ਗੋਂਦ ਕਤੀਰਾ ਬਣਦਾ ਕਿਵੇਂ ਹੈ ? ਕਤੀਰਾ ਪੇੜ ਤੋਂ ਕਢਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਗੋਂਦ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਕੰਡਿਆਲੇ ਦਰੱਖਤ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਗਰਮ ਪੱਥਰ ਵਾਲੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿਚ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੀ ਛਾਲ ਵੱਢਣ ਤੇ ਟਾਹਣੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਜੋ ਤਰਲ ਪਦਾਰਥ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ, ਉਹੀ ਜਮ ਕੇ ਪੀਲਾ ਚਿੱਟਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦਰੱਖਤ ਦੀ ਗੋਂਦ ਕਹਿਲਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਗੋਂਦ ਕਤੀਰੇ  ਦੀ  ਤਹਿਸੀਰ ਠੰਡੀ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿਚ ਇਸ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੇਵਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਰਦੀਆਂ ਵਿਚ ਇਸ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਨਾ ਉਚਿਤ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਸੇਵਨ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਤਾਕਤ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਪਿਸ਼ਾਬ ਅਤੇ ਪਿਸ਼ਾਬ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਿਚ ਰਾਮਬਾਣ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਗੋਂਦ ਕਤੀਰੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਇਲਾਜ਼ ਲਈ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

Thursday, July 2, 2020

ਨਾਗਪਾਸ਼ / Naagpash



ਇਕ ਹਥਿਆਰ ਜਿਸ ਦਾ ਕੋਈ ਤੋੜ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਅਤੇ ਆਖਰੀ ਵਾਰ ਚਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਤਾਂ ਇਸਨੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮ ਅਤੇ ਲਕਸ਼ਮਣ ਨੂੰ ਬੰਨ੍ਹ ਲਿਆ ਸੀ। ਹਿੰਦੂ ਪੁਰਾਣਾਂ ਦੇ ਵਰਣਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਦੋਂ ਵੀ ਨਾਗਪਾਸ਼ ਆਪਣੇ ਲਕਸ਼ ਨੂੰ ਭੇਦਦਾ ਹੈ, ਉਦੋਂ ਲੱਖਾਂ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਸੱਪ ਲਕਸ਼ ਨੂੰ ਬੰਨ੍ਹਦੇ ਹਨ। ਅਤੇ ਜਿਹੜਾ ਉਸ ਦੀ ਪਕੜ ਵਿਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਉਹ ਬੇਹੋਸ਼ ਹੋ ਕੇ  ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਮੌਤ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਾਗਪਾਸ਼ ਅਤੇ ਨਾਗਾਸਤਰ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਅੰਤਰ ਹੈ, ਅਤੇ ਨਾਗਪਸ਼ ਨਾਗਾਸਤਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਕਾਫ਼ੀ ਘਾਤਕ ਅਤੇ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬ੍ਰਹਮਾਸਤਰ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਹਥਿਆਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਅਸੀਂ ਨਾਗਪਸ਼ ਨੂੰ ਇਕ ਮਹਾਨ Biological Weapon ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।

 ਜੇਕਰ ਤੁਲਨਾਤਮਕ ਨਜਰੀਏ ਨਾਲ ਵੇਖੀਏ ਤਾਂ ਨਾਗਾਸਤਰ ਲੱਖਾਂ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਸੱਪਾਂ ਦੀ ਵਰਖਾ ਕਰਦਾ ਸੀ । ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ, ਇਹ ਹਥਿਆਰ ਕਾਫੀ ਯੋਧਿਆ ਨੂੰ ਪਤਾ  ਸੀ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਸ ਦਾ ਤੋੜ ਵੀ  ਸੀ। ਇਸ ਨੂੰ ਗਰੂੜ ਅਸਤ੍ਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਰੱਦ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਰਾਮਾਇਣ ਯੁੱਧ ਵਿਚ ਰਾਵਣ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਏ ਨਾਗਾਸਤਰ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਰਾਮ ਨੇ ਗਰੁਣਾਸਤਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਨਿਰਸਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਮਹਾਭਾਰਤ ਵਿੱਚ, ਅਰਜੁਨ ਅਤੇ ਕਰਨ ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਇਸ ਅਸਤ੍ਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਪਰ ਨਾਗਪਾਸ਼ ਦਾ ਕੋਈ ਤੋੜ ਨਹੀਂ ਸੀ।

 ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਨਾਗਪਸ਼ ਬਾਰੇ ਜਾਣਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਪਤਾ ਚਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੰਦਰਜੀਤ ਯਾਨੀ ਮੇਘਨਾਥ ਦੀ ਪਤਨੀ ਸੁਲੋਚਨਾ ਸੱਪਾਂ ਦੇ ਰਾਜੇ ਦਕਸ਼ ਦੀ ਧੀ ਸੀ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਇੰਦਰਜੀਤ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਮਹਾਂ ਭਿਆਨਕ ਸੱਪਾਂ ਤਕ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਭਿਆਨਕ ਸੱਪਾਂ ਨਾਲ ਹੀ ਉਸਨੇ  ਨਾਗਪਸ਼ ਨੂੰ ਬਣਾਇਆ ਸੀ। ਨਾਗਪਾਸ਼ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਇੰਦਰਜੀਤ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੁਆਰਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਅਤੇ ਸ਼ਾਇਦ ਇੰਦਰਜੀਤ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਸ ਹਥਿਆਰ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵੀ ਖਤਮ ਹੋ ਗਈ। ਇੰਦਰਜੀਤ  ਬ੍ਰਹਮਦੰਡ ਵਰਗੇ ਕਈ ਦੇਵੀ ਅਸਤ੍ਰਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣਦਾ ਸੀ।

 ਉਹ ਯੁੱਧ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਰਾਵਣ ਨਾਲੋਂ ਕਈ ਗੁਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖਤਰਨਾਕ ਸੀ। ਰਾਮਾਇਣ ਵਿਚ, ਜਦੋਂ ਇੰਦਰਜੀਤ ਲੜਾਈ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਵਾਨਰਾਂ  ਨੂੰ ਮਾਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਤਦ ਭਗਵਾਨ ਰਾਮ ਅਤੇ ਲਕਸ਼ਮਣ ਉਸਦੇ ਸਾਮ੍ਹਣੇ ਲੜਨ ਲਈ ਉਤਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਦੋਵਾਂ ਪਾਸਿਆਂ ਤੋਂ ਇਕ ਭਿਆਨਕ ਲੜਾਈ ਜਾਰੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਕੋਈ ਵੀ ਹਾਰ ਮੰਨਣ ਜਾਂ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਫਿਰ ਇੰਦਰਜੀਤ ਉਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਨਾਗਪਸ਼ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਮੇਘਨਾਥ ਦਾ ਇਹ ਹਥਿਆਰ ਭਗਵਾਨ ਰਾਮ ਅਤੇ ਲਕਸ਼ਮਣ ਨੂੰ ਜਕੜ ਲੈਂਦਾ  ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਇਸ ਅਸਤ੍ਰ ਨੂੰ ਤੋੜ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ, ਤਾਂ ਖੁਦ ਭਗਵਾਨ ਗਰੁਣ  ਨੂੰ ਇਸ ਨੂੰ ਤੋੜਨ  ਲਈ ਆਉਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।