ਸਨਾਤਨ ਧਰਮ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਮਨੁ ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਸਨ। ਪਹਿਲੇ ਮਨੁ ਦਾ ਨਾਮ ਸਵੈਯੰਭੂ ਮਨੁ ਸੀ, ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਪਹਿਲੀ ਇਸਤਰੀ ਸ਼ਤਰੂਪਾ ਸੀ। ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਬਗੈਰ ਜਨਮ ਲੈਣਾ, ਸਵੈਯੰਭੂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਏ। ਮਨੁ ਦੇ ਬੱਚੇ ਹੋਣ ਕਰਕੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖ ਜਾਂ ਮਾਨਵ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਵੈਯੰਭੂ ਮਨੁ ਨੂੰ ਆਦਿ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਆਦਿ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਅਰੰਭ। ਸਾਰੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਮਨੁੱਖ-ਭਾਸ਼ਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ਬਦ ਮੈਨ, ਮਨੁਜ, ਮਾਨਵ, ਆਦਮ, ਮਨੁੱਖ ਆਦਿ ਮਨੁ ਸ਼ਬਦ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਉਹ ਸਾਰੀ ਮਨੁੱਖਜਾਤੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦੂਤ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾ ਮੰਨਣ ਦੇ ਕਈ ਕਾਰਣ ਹਨ। ਸਾਰੇ ਮਨੁ ਦੇ ਬੱਚੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਮਾਨਵ (ਮਨੁ ਤੋਂ ਉਤਪੰਨ) ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਵੈਯੰਭੂ ਮਨੁ ਅਤੇ ਸ਼ਤਰੂਪਾ ਦੇ ਕੁੱਲ ਪੰਜ ਬੱਚੇ ਸਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਦੋ ਪੁੱਤਰ ਪ੍ਰਿਯਵ੍ਰਤ ਅਤੇ ਉੱਤਾਂਪਾਦ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਲੜਕੀਆਂ ਆਕੁਤੀ, ਦੇਵਹੁਤੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸੂਤਿ ਸਨ। ਆਕੁਤੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਰੁਚੀ ਪ੍ਰਜਾਪਤੀ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸੂਤਿ ਦਾ ਵਿਆਹ ਦਕਸ਼ ਪ੍ਰਜਾਪਤੀ ਨਾਲ ਹੋਇਆ।
ਦੇਵਹੁਤੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਪ੍ਰਜਾਪਤੀ ਕਰਦਮ ਨਾਲ ਹੋਇਆ। ਕਪਿਲ ਰਿਸ਼ੀ ਦੇਵਹੁਤੀ ਦੀ ਸੰਤਾਨ ਸੀ। ਹਿੰਦੂ ਪੁਰਾਣਾ ਅਨੁਸਾਰ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੀ ਵ੍ਰਿਧੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਕੁੜੀਆਂ ਤੋਂ ਹੋਈ ਹੈ। ਮਨੁ ਦੇ ਦੋ ਪੁੱਤਰਾਂ, ਪ੍ਰਿਯਵ੍ਰਤ ਅਤੇ ਉੱਤਾਂਪਾਦ ਵਿਚ, ਵੱਡੇ ਬੇਟੇ ਉੱਤਾਂਪਾਦ ਦੀਆਂ ਦੋ ਪਤਨੀਆਂ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਸੁਨੀਤੀ ਅਤੇ ਸੁਰੁਚੀ ਹੈ। ਉੱਤਾਂਪਾਦ ਦੀ ਸੁਨੀਤੀ ਨੇ ਧ੍ਰੁਵ ਅਤੇ ਸੁਰੁਚੀ ਨੇ ਉੱਤਮ ਨਾਮ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ। ਧ੍ਰੁਵ ਨੇ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੀ ਤੀਬਰ ਤਪੱਸਿਆ ਕਰਕੇ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿਚ ਸਰਵ ਉੱਚ ਪਦਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਮਨੁ ਦੇ ਦੂਸਰੇ ਬੇਟੇ ਪ੍ਰਿਯਵ੍ਰਤ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵਕਰਮਾ ਦੀ ਧੀ ਬਹਿਰਸ਼ਮਤੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਸੀ ਜਿਸ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਸ ਪੁੱਤਰ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਸਨ।
ਮਨੁ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਮਹਾਂਭਾਰਤ, ਸ੍ਰੀਮਦ ਭਾਗਵਤ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਮਹਾਰਾਜਾ ਮਨੁ ਨੇ ਇਸ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਤਕ ਰਾਜ ਕੀਤਾ। ਲੋਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ ਸਨ। ਇਹ ਉਹੀ ਵਿਅਕਤੀ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮਨੁਸਮ੍ਰਿਤੀ ਨਾਮਕ ਗ੍ਰੰਥ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਅੱਜ ਅਸਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਅਰਥ ਦੇ ਅਨਰਥ ਹੀ ਹੁੰਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਵਰਣ ਦਾ ਅਰਥ ਉਸ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਵਰਣ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ । ਵਰਣ ਕਰਨਾ ਦਾ ਅਰਥ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਧਾਰਨ ਕਰਨਾ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨਾ। ਭਾਵ, ਜਿਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਜਿਸ ਕੰਮ ਨੂੰ ਕਰਨਾ ਸਵੀਕਾਰਿਆ ਜਾਂ ਧਾਰਨ ਕੀਤਾ, ਉਹ ਉਸ ਦਾ ਵਰਣ ਕਹਾਇਆ। ਅਤੇ ਅੱਜ ਇਸ ਦਾ ਅਰਥ ਜਾਤੀ ਹੈ।
ਜਦੋਂ ਮਹਾਰਾਜਾ ਮਨੁ ਨੂੰ ਪ੍ਰਜਾ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਮੁਕਤੀ ਦੀ ਕਾਮਨਾ ਹੋਈ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਰਾ ਰਾਜ ਆਪਣੇ ਵੱਡੇ ਪੁੱਤਰ ਉੱਤਾਂਪਾਦ ਹਵਾਲੇ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਸ਼ਤਰੂਪਾ ਨਾਲ ਇਕਾਂਤ ਵਿਚ ਨਮੀਸ਼ਾਰਨਯ ਦੇ ਅਸਥਾਨ ਵਿਚ ਚਲੇ ਗਏ। ਸਵੈਯੰਭੂ ਮਨੁ ਦੇ ਯੁੱਗ ਵਿਚ ਰਿਸ਼ੀ ਮਰੀਚੀ, ਅਤਰੀ, ਅੰਗੀਰਸ, ਪੁਲਹ, ਕ੍ਰਿਤੁ, ਪੁਲਸੱਤਯ ਅਤੇ ਵਸ਼ਿਸ਼ਠ ਹੋਏ । ਉਕਤ ਸੰਤਾਂ ਨੇ ਰਾਜਾ ਮਨੁ ਸਮੇਤ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਸੱਭਿਅਕ, ਯੋਗ, ਕਿਰਤਕਾਰੀ ਅਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।
No comments:
Post a Comment